[ Pobierz całość w formacie PDF ]
„ROZW” autor notatek : Piotr Krokowski 6
(L-7a) Narwas-Napierała, Trempała [...] (rozdz. 5)
Notatki generowane metodą : duży bufor informacyjny, mała dokładność, niska czułość.
O. Wstęp
Adolescencja – (łac. adolescere – wzrastanie ku dojrzałości) : 10 – 20 lat (przedł. u studentów)
Aspekty adolescencji :
- fizjologiczny (mechanizmy neuroendokrynny, zapr. genetycznie)
- psychologiczny (procesy emocjonalne i poznawcze, poszukiwanie tożsamości
Wynika to z : - marginalnej pozycji, pomiędzy dzieciństwem, a dorosłością (Lewin)
konsekwencje :
1. nieśmiałość, wrażliwość, agresywność
2. konflikty między wartościami, ideologiami
3. napięcie afektywne
4. skłonność do ekstremizmu, radykalizmu, rygoryzmu
- dążenia do ukształtowania stabilnej struktury osobowości (Erikson)
- socjologiczny (dojrzewanie społ)
- antropologii kulturowej (por. różnych kultur)
dojrzałość (biologiczna) ¹ dorosłość (metrykalna)
Podstawowe zdolności wyniesione z okr. adolescencji :
- zdolność do prokreacji (1)
- zdolności samodzielnego kształtowania własnego życia.(2)
Fazy adolescencji :
1. wczesna adolescencja = wiek dorastania (10-16*)
2. późna adolescencja = wiek młodzieńczy (16*-20)
*16 rok życia – eriksonowski kryzys tożsamości
Adolescencja ma charakter heterogenijny (zróżnicowanie indywidualne?).
I. Wczesna adolescencja (=wiek dorastania)
I.I. Przemiany fizjologiczne
podwzgórze à szyszynka à gonadotropiny à gonady
Skok pokwitaniowy : chłopcy : 12-15 r.ż. (dziewczęta –2).
Kształtowanie się budowy ciała : chłopcy : ramiona, dziewczęta: miednica, podsk. tkanka tłuszczowa
Zakończenie proc. rośnięcia : ch : 25, dz : 21.
Przejawy dojrzałości seksualnej :
Dz : menstruacja u dziewcząt związana z wahaniami nastrojów tylko na zachodzie
(przygotowanie à akceptacja).
Ch. : polucje.
Fazy : dziecięca, przedpokwitaniowa, pokwitania właściwego, młodzieńcza [nie opisuję]
Inne zmiany : wszystkie organy, oprócz mózgu. Zwłaszcza : Dz : rozwój piersi. Wady wzroku. Brzmienie głosu (dz : obniżenie, ch : mutacja), trądzik młodzieńczy, ch: przeniesienie środka ciężkości ciała ku górze.
Zmiany fizjologiczne à obraz własnej osoby à emocje.
Porównywanie siebie z lansowanymi przez media wzorcami à często obniżona samoocena.
Największy nacisk na cechy fizyczne (przed społ. i intel).
Największy wpływ na ocenę własnego wyglądu, mają przekonania ukształtowane w dzieciństwie..
Wcześnie dojrzewające dz. à więcej problemów osobistych, wcześniej podejmują aktywność seks.
Późno dojrzewające dz. à mniej problemów.
U ch. odwrotnie : późno dojrzewający à problemy, brak wiary w siebie. Kompensacja : dążenie do sukcesów w innych dziedzinach, lub agresja.
Procesy neurohormonalne à pobudzenie, labilność emocjonalna, ambiwalencja uczuć.
Lękliwość – szczyt : 13, 14 lat.
I.II. Przemiany w zak. czynności poznawczych
Koncepcja Piageta : przejście ze st. operacji konkretnych à formalnych.
Przejawy : odrzucenie autorytetów, posł. się ironią, parodią, metaforą. Rozwój pozn. dokonuje się cały czas, optimum uzyskują między 15-20 r. ż.
Fazy st. operacji formalnych : wczesna (subiektywna) i późna (konfr. z rzeczywistością).
Koncepcja procesów informacyjnych : (przebiegają szybciej)
- percepcja bardziej dokładna, ukierunkowana
- uwaga dowolna
- pamięć logiczna i dowolna (częściej z niej korzystają)
- rozwój w strukturze języka (1. zasób słownictwa, 2. zroz. struktury gram., 3. kultura języka)
- monitoring kognitywny : skupienie na samym sobie, „młodzieńczy egocentryzm”. Tworzenie wyimaginowanej publiczności (charakter życzeniowy, kompensacyjny, ucieczkowy)
I.III. Rozwój społeczny (interakcje z rówieśnikami i dorosłymi)
Związki rówieśnicze :
1. paczki (kilka osób, zżytych, z tego samego środowiska i o pod. zainteres., na pocz. jednej płci (angatonizm płci) )
2. grupy (liczniejsze, op. na zaint. )
3. związki przyjaźni (intensywne, op. na lojalności, zaufaniu).
Dunphy : Fazy kszt. się gr. rówieśń. :
1. faza poprzedzająca : tworzą się odizolowane, jednopłciowe paczki
2. początek paczek heteroseksualnych
3. początek kontaktów między paczkami (liderzy nawiązują)
4. potrzeba przynależności słabnie à wyłaniają się zw. przyjaźni
W większości przyp. przyjaciel jest tej samej płci.
Odmienny styl komunikowania się i działania:
dz : konwersacja, utrzymanie bliskości, omaw. spraw osobistych, więcej rozmów
ch : wyrażanie opinii i własnych kompetencji, głównie działania
Powstaje podział „my” – „oni” (dorośli).
Również : pragnienie zewnętrznego upodobnienia się (ubiór, etc.).
Język : lakoniczny, radykalne uproszczenia.
Tworzenie kultury młodzieżowej ß świat symboli, norm i wzorców zach.
Kultura młodzieżowa i nasilony konformizm wobec gr. rówieśniczej à wzmacnianie tożsamości
Rówieśników naśladują w błahych sprawach, wartości przejmowane głównie od rodziców.
Dla młodzieży z niższych warstw społecznych rodzice nie są wzorem.
Funkcje grupy rówieśniczej :
1. Zastępowanie rodziny
2. Stabilizacja osobowości (w okresie zmian)
3. Wzbudzanie pocz. własnej wartości
4. Określanie standardów zachowania
5. Zapewnienie bezpieczeństwa (wyn. z liczebności)
6. Rozwijanie społecznych kompetencji (rozmowy, etc).
7. Warunek do przyjęcia wzorów i ich naśladowania
Rozwój miłości, wg. Hurlock :
1. miłość szczenięca (najważniejsze jest uczucie, a nie obiekt)
2. miłość cielęca (bezgraniczne uwielbienie)
3. miłość romantyczna (przyp. na wiek młodzieńczy)
Związki z dorosłymi :
Stają się bardziej realistyczne, często przekorne. Adolescenci stają się bardziej zamknięci, ale więź nie zanika. Konflikt pokoleń to fikcja? Dzieje się to raczej w obrębie rodzin. Identyfikacja z warstwą poch. społ. Wpływ jedynactwa nie jest negatywny! Ważna rola dziadków (ale tylko w naszym kręgu kult.).
Obszary konfliktowe :
1. kontrola, a potrzeba swobody
2. odpowiedzialność ze strony rodziców, a dzielenie się nią z dor.
3. nauka szkolna, a inne rodzaje aktywności
Działalność :
Właściwości (wyn. z rozwoju poznawczego) :
- zd. do wyznaczania odległych celów
- zd. do zorganizowanej i planowej aktywności
Aspekt emocjonalny à efekt „słomianego zapału”
Zmiany :
- j. w. (złożoność i odraczanie celów)
- poszerzanie się działalności
- zmiana kierunku aktywności (najpierw ku światu wewn., później ku zagadnieniom społ.)
- romantyzm (dążenie do ryzyka i tajemniczości)
[...] Uczenie się nieraz wychodzi gorzej. Wynika to ze zmian fizjologicznych. De facto zd. uczenia się wzrastają w związku z rozwojem abstrakcyjnego myślenia i ze świadomością celu nauki.
Rozwój moralny :
- wg. Piageta : stadiom autonomii moralnej (uniezależnianie od opinii społ., subiektywna odpowiedzialność, potrzeba traktowania innych ludzi w taki sposób, w jaki sam podmiot chce być traktowany?_
- wg. Kohlberga : konwencjonalny poziom rozw. m. (a. aprobata społ, b. prawo i porządek, szacunek do autorytetów)
Rygoryzm moralny - max: 7 – 11 lat. U dorosłych ponowny wzrost.
Idealizm młodzieńczy : potrzeba czynienia dobra. Szuman :
1. i. antycypacyjny (oczekiwanie dobra)
2. i. kompensacyjny (po złych dośw., ucieczka od rzeczywistości)
3. i. normatywny = praktyczny (idealizm staje się przyjętą normą, świadomym wyborem)
...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]